Right to Information Act 2005:-ಈ ಕಾಯ್ದೆಯ ಉದ್ದೇಶವೇನು?
ನಾಗರಿಕ ಸಬಲೀಕರಣ: ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬ ನಾಗರಿಕರಿಗೂ ಸರ್ಕಾರಿ ಅಧಿಕಾರಿಗಳ ಬಳಿ ಇರುವ ಮಾಹಿತಿಗಾಗಿ ಅರ್ಜಿ ಸಲ್ಲಿಸುವ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ಈ ಕಾಯ್ದೆ ನೀಡುತ್ತದೆ. ದೇಶದ ನಾಗರಿಕರನ್ನು ಸಬಲೀಕರಣಗೊಳಿಸುವುದು ಈ ಕಾಯ್ದೆಯ ಪ್ರಮುಖ ಉದ್ದೇಶ.
ಪಾರದರ್ಶಕತೆ: ಸರ್ಕಾರದ ಕಾರ್ಯವೈಖರಿಯಲ್ಲಿ ಪಾರದರ್ಶಕತೆಯನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸುವುದು ಮತ್ತು ಭ್ರಷ್ಟಾಚಾರವನ್ನು ತಡೆಯುವುದು ಈ ಕಾಯ್ದೆಯ ಪ್ರಮುಖ ಉದ್ದೇಶ.
ಜವಾಬ್ದಾರಿ: ಜನರು ಕೇಳುವ ಅರ್ಜಿಗಳಿಗೆ ಸಕಾಲದಲ್ಲಿ ಉತ್ತರಿಸುವ ಮೂಲಕ ಈ ಕಾಯ್ದೆ ಸರ್ಕಾರಿ ಅಧಿಕಾರಿಗಳಲ್ಲಿ ಜವಾಬ್ದಾರಿಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು ಸರ್ಕಾರದ ಕೆಲಸವನ್ನು ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬ ನಾಗರಿಕರಿಗೂ ತಿಳಿಸುತ್ತದೆ.
ಅರ್ಜಿ ಸಲ್ಲಿಸಲು ಯಾರು ಅರ್ಹರು?
- ಭಾರತದ ಯಾವುದೇ ನಾಗರಿಕರು ಆರ್‌ಟಿಐ ಅರ್ಜಿಯನ್ನು ಸಲ್ಲಿಸಬಹುದು.
- ಕೇಂದ್ರ ಅಥವಾ ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರದ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಬರುವ ಯಾವುದೇ ಸರ್ಕಾರಿ ಅಧಿಕಾರಿಯಿಂದ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಕೋರಬಹುದು.
- ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆ ಸಮಯ: ಅರ್ಜಿ ಸಲ್ಲಿಸಿದ 30 ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಸರ್ಕಾರಿ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆ ನೀಡಬೇಕು.
ಆರ್‌ಟಿಐ ಅರ್ಜಿ ಸಲ್ಲಿಸುವುದು ಹೇಗೆ?
ಹಂತ 1:
ಅರ್ಜಿ ಬರೆಯಬೇಕು. ಈ ಅರ್ಜಿಯಲ್ಲಿ ನೀವು ಕೋರುವ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ತಿಳಿಸಬೇಕು.
- ಸ್ವರೂಪ: ಅರ್ಜಿಯನ್ನು ಕೈಬರಹದಲ್ಲಿ ಅಥವಾ ಟೈಪ್ ಮಾಡಿ ಸಂಬಂಧಪಟ್ಟ ಇಲಾಖೆಯ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಮಾಹಿತಿ ಅಧಿಕಾರಿ (PIO) ಗೆ ಸಲ್ಲಿಸಬೇಕು.
- ವಿಷಯ ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ: ಇದು ಆರ್‌ಟಿಐ ಅರ್ಜಿ ಎಂದು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಬೇಕು.
- ನಿಮಗೆ ಯಾವ ಮಾಹಿತಿ ಬೇಕು ಎಂದು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ಹೇಳಿ: ನಿಮ್ಮ ಹೆಸರು, ಸಂಪರ್ಕ ವಿವರಗಳನ್ನು (ವಿಳಾಸ, ಫೋನ್ ಸಂಖ್ಯೆ) ನೀಡಬೇಕು.
ಆರ್‌ಟಿಐ ಅರ್ಜಿ ನಮೂನೆ:
ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಮಾಹಿತಿ ಅಧಿಕಾರಿ,
[ಇಲಾಖೆ ಹೆಸರು],
[ವಿಳಾಸ]
ವಿಷಯ: ಮಾಹಿತಿ ಹಕ್ಕು ಕಾಯ್ದೆ, 2005 ರ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಮಾಹಿತಿ ಕೋರಿಕೆ
ಮಾನ್ಯರೇ,
ನಾನು ಭಾರತದ ನಾಗರಿಕ, [ನಿಮ್ಮ ಹೆಸರು], [ನಿಮ್ಮ ವಿಳಾಸ] ದಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುತ್ತಿದ್ದೇನೆ. [ನೀವು ಕೋರುವ ಮಾಹಿತಿ] ಬಗ್ಗೆ ಮಾಹಿತಿ ಹಕ್ಕು ಕಾಯ್ದೆ, 2005 ರ ಸೆಕ್ಷನ್ 6 ರ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಮಾಹಿತಿ ಪಡೆಯಲು ಬಯಸುತ್ತೇನೆ. (ಅರ್ಜಿ ಶುಲ್ಕ ಪಾವತಿಸಿದ್ದಕ್ಕೆ ಪುರಾವೆಯಾಗಿ ರಶೀದಿಯನ್ನು ಲಗತ್ತಿಸಿ.)
ಧನ್ಯವಾದಗಳು.
ಇಂತಿ,
[ನಿಮ್ಮ ಹೆಸರು]
[ಫೋನ್ ಸಂಖ್ಯೆ]
ಹಂತ 2: ಅರ್ಜಿ ಶುಲ್ಕ
ಆರ್‌ಟಿಐ ನಿಯಮಗಳು, 2012 ರ ಪ್ರಕಾರ ಆರ್‌ಟಿಐ ಅರ್ಜಿಗೆ ನಾಮಮಾತ್ರ ಶುಲ್ಕ ಪಾವತಿಸಬೇಕು. ಅರ್ಜಿ ಸಲ್ಲಿಕೆಗೆ ರೂ. 10 ಪಾವತಿಸಬೇಕು. ಬಡತನ ರೇಖೆಗಿಂತ ಕೆಳಗಿರುವ (ಬಿಪಿಎಲ್) ವರ್ಗದ ನಾಗರಿಕರಿಗೆ ಈ ಶುಲ್ಕದಿಂದ ವಿನಾಯಿತಿ ಇದೆ. ಇದಕ್ಕಾಗಿ ಅವರು ತಮ್ಮ ಬಿಪಿಎಲ್ ಕಾರ್ಡ್ ತೋರಿಸಬೇಕು. ಅರ್ಜಿ ಶುಲ್ಕವನ್ನು ಡಿಮ್ಯಾಂಡ್ ಡ್ರಾಫ್ಟ್, ಇಂಡಿಯನ್ ಪೋಸ್ಟಲ್ ಆರ್ಡರ್, ಆನ್‌ಲೈನ್ ಪಾವತಿ (ಆನ್‌ಲೈನ್ ಅರ್ಜಿಗಳಿಗೆ) ಮೂಲಕ ಸಂಬಂಧಪಟ್ಟ ಪೋರ್ಟಲ್ ಮೂಲಕ ಪಾವತಿಸಬೇಕು.
ಹಂತ 3: ಅರ್ಜಿ ಸಲ್ಲಿಕೆ
- ವೈಯಕ್ತಿಕ ಸಲ್ಲಿಕೆ: ನೀವು ನಿಮ್ಮ ಅರ್ಜಿಯನ್ನು ಸಂಬಂಧಪಟ್ಟ ಇಲಾಖೆಯ PIO ಗೆ ನೇರವಾಗಿ ಸಲ್ಲಿಸಬಹುದು.
- ಅಂಚೆ ಸಲ್ಲಿಕೆ: ನಿಮ್ಮ ಅರ್ಜಿಯನ್ನು ನೋಂದಾಯಿತ ಅಂಚೆ ಅಥವಾ ಸ್ಪೀಡ್ ಪೋಸ್ಟ್ ಮೂಲಕ ಕಳುಹಿಸಬಹುದು.
- ಆನ್‌ಲೈನ್ ಸಲ್ಲಿಕೆ: ಹಲವು ರಾಜ್ಯಗಳು ಆರ್‌ಟಿಐ ಅರ್ಜಿಗಳನ್ನು ಸಲ್ಲಿಸಲು ಆನ್‌ಲೈನ್ ಪೋರ್ಟಲ್‌ಗಳನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿವೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರಿ ಇಲಾಖೆಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಅರ್ಜಿಗಳಿಗೆ ಅರ್ಜಿದಾರರು RTI ಆನ್‌ಲೈನ್ ಅನ್ನು ಬಳಸಬಹುದು.
ಹಂತ 4: ಸಲ್ಲಿಸಿದ ಅರ್ಜಿಯನ್ನು ಟ್ರ್ಯಾಕ್ ಮಾಡುವುದು ಹೇಗೆ?
ಅರ್ಜಿ ಸಲ್ಲಿಸಿದ ನಂತರ, ನಿಮಗೆ ವಿಶಿಷ್ಟ ನೋಂದಣಿ ಸಂಖ್ಯೆ ಸಿಗುತ್ತದೆ. ನಿಮ್ಮ ಅರ್ಜಿಯ ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಟ್ರ್ಯಾಕ್ ಮಾಡಲು ಈ ಸಂಖ್ಯೆ ಬಹಳ ಮುಖ್ಯ. ಅರ್ಜಿಯ ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಆನ್‌ಲೈನ್‌ನಲ್ಲಿ ಅಥವಾ PIO ಅನ್ನು ನೇರವಾಗಿ ಸಂಪರ್ಕಿಸುವ ಮೂಲಕ ಪರಿಶೀಲಿಸಬಹುದು.
ಪ್ರಮುಖ ಅಂಶಗಳು:
ಸರ್ಕಾರಿ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ನಿಗದಿತ ಸಮಯದೊಳಗೆ ಅರ್ಜಿಗೆ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆ ನೀಡಬೇಕು.
- 30 ದಿನಗಳು: ಸಾಮಾನ್ಯ ಅರ್ಜಿಗಳಿಗೆ 30 ದಿನಗಳು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಬಹುದು.
- 48 ಗಂಟೆಗಳು: ಜೀವ ಅಥವಾ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯದ ಸಮಸ್ಯೆಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಅರ್ಜಿಗಳಿಗೆ 48 ಗಂಟೆಗಳ ಒಳಗೆ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆ ನೀಡಬೇಕು.
ಮೇಲ್ಮನವಿ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ:
ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆ ಸಿಗದಿದ್ದರೆ ಅಥವಾ ನೀಡಿದ ಮಾಹಿತಿ ತೃಪ್ತಿಕರವಾಗಿಲ್ಲದಿದ್ದರೆ ಮೇಲ್ಮನವಿ ಸಲ್ಲಿಸುವ ಅವಕಾಶವನ್ನು ಕೂಡ ಈ ಕಾಯ್ದೆ ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ.
- ಮೊದಲ ಮೇಲ್ಮನವಿ: ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆ ಸಿಕ್ಕ 30 ದಿನಗಳ ಒಳಗೆ ಅಥವಾ ನೀವು ಪಡೆಯಬೇಕಾದ ಸಮಯ ಮುಗಿದ ನಂತರ ಅಧಿಕಾರಿಗೆ ಮೊದಲ ಮೇಲ್ಮನವಿ ಸಲ್ಲಿಸಬಹುದು.
- ಎರಡನೇ ಮೇಲ್ಮನವಿ: ಮೊದಲ ಮೇಲ್ಮನವಿ ಸಲ್ಲಿಸಿದ ನಂತರವೂ ನೀವು ಪಡೆದ ಮಾಹಿತಿಯಿಂದ ಅತೃಪ್ತರಾಗಿದ್ದರೆ, ನೀವು ಕೇಂದ್ರ ಮಾಹಿತಿ ಆಯೋಗ (CIC) ಅಥವಾ ರಾಜ್ಯ ಮಾಹಿತಿ ಆಯೋಗ (SIC) ಗೆ ಎರಡನೇ ಮೇಲ್ಮನವಿ ಸಲ್ಲಿಸಬಹುದು.
ಆರ್‌ಟಿಐ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ವಿನಾಯಿತಿಗಳು:
- ಆರ್‌ಟಿಐ ಕಾಯ್ದೆಯ ಸೆಕ್ಷನ್ 8 ರ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ವರ್ಗಗಳ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಬಹಿರಂಗಪಡಿಸಲಾಗುವುದಿಲ್ಲ. ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಭದ್ರತೆ, ವೈಯಕ್ತಿಕ ಗೌಪ್ಯತೆ, ವಿದೇಶಿ ಸರ್ಕಾರಗಳಿಂದ ಗೌಪ್ಯವಾಗಿ ಪಡೆದ ಮಾಹಿತಿ, ವಾಣಿಜ್ಯ ರಹಸ್ಯಗಳು ಇತ್ಯಾದಿ ವಿನಾಯಿತಿಗಳಿವೆ.
- ಆರ್‌ಟಿಐ ಅರ್ಜಿ ಸಲ್ಲಿಸುವುದು ನಾಗರಿಕರು ಮಾಹಿತಿ ಪಡೆಯಲು ಮತ್ತು ಸರ್ಕಾರಿ ಕಾರ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಪಾರದರ್ಶಕತೆಯನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸಲು ಅನುವು ಮಾಡಿಕೊಡುವ ಸರಳ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ. ಈ ಹಕ್ಕನ್ನು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬ ನಾಗರಿಕರ ಕರ್ತವ್ಯ.
- ಮಾಹಿತಿ ಹಕ್ಕು ಕಾಯ್ದೆ ಭಾರತೀಯ ನಾಗರಿಕರಿಗೆ ತಮ್ಮ ಸರ್ಕಾರವನ್ನು ಜವಾಬ್ದಾರಿಯುತವಾಗಿಡಲು ಮತ್ತು ಕಾರ್ಯವೈಖರಿಯಲ್ಲಿ ಪಾರದರ್ಶಕತೆಯನ್ನು ಬಯಸುವ ಅಧಿಕಾರ ನೀಡುವ ಪ್ರಬಲ ಸಾಧನ. ಆರ್‌ಟಿಐ ಸಲ್ಲಿಸುವುದು ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಸ್ವಲ್ಪ ಕಷ್ಟವೆನಿಸಬಹುದು. ಆದರೆ ಸ್ಪಷ್ಟ ತಿಳುವಳಿಕೆಯೊಂದಿಗೆ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ ಆರಂಭಿಸಿದರೆ, ಅದು ಸುಲಭವಾಗುತ್ತದೆ.
- ಈ ಕಾಯ್ದೆಯನ್ನು ಪರಿಣಾಮಕಾರಿಯಾಗಿ ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಮೂಲಕ, ನಾಗರಿಕರು ಭ್ರಷ್ಟಾಚಾರವನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಲು ಮತ್ತು ಆಡಳಿತದಲ್ಲಿ ಶಾಸಕಾಂಗ ಮತ್ತು ಕಾರ್ಯಾಂಗದ ಜವಾಬ್ದಾರಿಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡಬಹುದು.