EPFO :ನೌಕರರ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಉಳಿತಾಯ ಅತ್ಯಂತ ಮುಖ್ಯ. ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬರೂ ತಮ್ಮ ಭವಿಷ್ಯವನ್ನು ಸುರಕ್ಷಿತಗೊಳಿಸಲು ನಿರಂತರವಾಗಿ ದುಡಿಯುತ್ತಾರೆ. ಆದರೆ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಏನು ಸಂಭವಿಸಬಹುದು ಎಂಬುದನ್ನು ಯಾರೂ ಊಹಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ. ಇದೇ ಕಾರಣಕ್ಕೆ, ಭಾರತದ ಸರ್ಕಾರವು ನೌಕರರ ಭವಿಷ್ಯ ನಿಧಿ ಸಂಸ್ಥೆ (EPFO) ಮೂಲಕ ಪ್ರತಿ ಉದ್ಯೋಗಿಯ ಜೀವನವನ್ನು ಭದ್ರಗೊಳಿಸುವ ಹಲವು ಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಕೈಗೊಂಡಿದೆ. ಉದ್ಯೋಗಿಯ ಸಂಬಳದಿಂದ ನಿಗದಿತ ಪ್ರಮಾಣದ ಹಣವನ್ನು ಕಡಿತ ಮಾಡಿ ಪ್ರಾವಿಡೆಂಟ್ ಫಂಡ್ (PF) ಖಾತೆಗೆ ಜಮಾ ಮಾಡುವ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ರೂಪಿಸಲಾಗಿದೆ.
ಈ PF ಹಣಕ್ಕೆ ಸರ್ಕಾರವು ವಾರ್ಷಿಕ ಬಡ್ಡಿ ನೀಡುತ್ತದೆ. ಅಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲದೆ, ನೌಕರರಿಗೆ ಮತ್ತು ಅವರ ಕುಟುಂಬಗಳಿಗೆ ಕಷ್ಟದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ನೆರವಾಗಲು ಹಲವು ಕಲ್ಯಾಣ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು EPFO ಜಾರಿಗೆ ತಂದಿದೆ. ಅದರಲ್ಲಿ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಮುಖವಾದದ್ದು ಮರಣ ಪರಿಹಾರ ನಿಧಿ ಯೋಜನೆ. ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ಈ ಯೋಜನೆಯಡಿ ನೀಡುವ ಪರಿಹಾರದ ಮೊತ್ತವನ್ನು ಸರ್ಕಾರವು ಹೆಚ್ಚಿಸಿದೆ. ಈಗ ಉದ್ಯೋಗಿಯ ಮರಣದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಅವರ ಕುಟುಂಬಕ್ಕೆ ಗರಿಷ್ಠ 15 ಲಕ್ಷ ರೂಪಾಯಿವರೆಗೆ ಎಕ್ಸ್-ಗ್ರೇಷಿಯಾ ಮೊತ್ತ ಲಭ್ಯವಾಗಲಿದೆ.
EPFO ಎಂದರೇನು?
ನೌಕರರ ಭವಿಷ್ಯ ನಿಧಿ ಸಂಸ್ಥೆ (Employees’ Provident Fund Organisation – EPFO) ಭಾರತದ ಸಾಮಾಜಿಕ ಭದ್ರತಾ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಪ್ರಮುಖ ಅಂಗವಾಗಿದೆ. ಇದು ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರದ ಕಾರ್ಮಿಕ ಮತ್ತು ಉದ್ಯೋಗ ಸಚಿವಾಲಯದ ಅಧೀನದಲ್ಲಿದೆ. EPFO ಯ ಮುಖ್ಯ ಉದ್ದೇಶ ಉದ್ಯೋಗಿಗಳಿಗೆ ನಿವೃತ್ತಿ ನಂತರದ ಭದ್ರತೆ ನೀಡುವುದು, ಹೀಗಾಗಿ ಅವರು ವೃದ್ಧಾಪ್ಯದಲ್ಲಿ ಆರ್ಥಿಕವಾಗಿ ತೊಂದರೆ ಅನುಭವಿಸಬಾರದು.
ಪ್ರತಿ ತಿಂಗಳು ಉದ್ಯೋಗಿಯ ಸಂಬಳದಿಂದ ನಿಗದಿತ ಪ್ರಮಾಣವನ್ನು PF ಖಾತೆಗೆ ಕಡಿತ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅದೇ ಪ್ರಮಾಣವನ್ನು ಉದ್ಯೋಗದಾತರೂ ಕೂಡಾ ಸೇರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಈ ಹಣವು ಸಮಯದೊಂದಿಗೆ ಬಡ್ಡಿ ಸೇರಿ ಹೆಚ್ಚಾಗುತ್ತಾ ಹೋಗುತ್ತದೆ. ನಿವೃತ್ತಿ, ಕೆಲಸ ಬಿಟ್ಟುಹೋಗುವ ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ ಅಥವಾ ತುರ್ತು ಅವಶ್ಯಕತೆಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಈ ಹಣವನ್ನು ಉದ್ಯೋಗಿಗಳು ಹಿಂಪಡೆಯಬಹುದು.
EPFOಯ ಮರಣ ಪರಿಹಾರ ನಿಧಿ ಎಂದರೇನು?
EPFOಯಡಿ ಇರುವ Employees’ Deposit Linked Insurance (EDLI) Scheme ಎಂಬುದು ನೌಕರರಿಗಾಗಿ ರೂಪಿಸಲಾದ ಮರಣ ಪರಿಹಾರ ನಿಧಿ ಯೋಜನೆ. ಈ ಯೋಜನೆಯಡಿ, ಉದ್ಯೋಗಿಯು ಸೇವೆಯಲ್ಲಿರುವ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಮರಣ ಹೊಂದಿದರೆ, ಅವರ ಕುಟುಂಬ ಅಥವಾ ನಾಮನಿರ್ದೇಶಿತರಿಗೆ ಪರಿಹಾರದ ಮೊತ್ತ ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ.
ಈ ಮೊತ್ತವನ್ನು ಸರ್ಕಾರವು ಕಾಲಾನುಗುಣವಾಗಿ ಪರಿಷ್ಕರಿಸುತ್ತದೆ. ಇತ್ತೀಚಿನ ತೀರ್ಮಾನದ ಪ್ರಕಾರ, 2025ರ ಏಪ್ರಿಲ್ ತಿಂಗಳಿನಿಂದ ಮರಣ ಪರಿಹಾರ ನಿಧಿ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ನೀಡಲಾಗುವ ಮೊತ್ತವನ್ನು 8.8 ಲಕ್ಷ ರೂಪಾಯಿಯಿಂದ 15 ಲಕ್ಷ ರೂಪಾಯಿವರೆಗೆ ಹೆಚ್ಚಿಸಲಾಗಿದೆ.
15 ಲಕ್ಷ ರೂಪಾಯಿ ಸಿಗುವುದು ಯಾರಿಗೆ?
ಎಲ್ಲಾ PF ಖಾತೆದಾರರಿಗೂ ಈ 15 ಲಕ್ಷ ರೂಪಾಯಿಗಳು ದೊರೆಯುವುದಿಲ್ಲ. ಈ ಮೊತ್ತವು ಕೇವಲ ಮರಣ ಪರಿಹಾರ ನಿಧಿ (EDLI) ಯೋಜನೆಯಡಿ ಒಳಗೊಳ್ಳುವ ಖಾತೆದಾರರ ಕುಟುಂಬಗಳಿಗೆ ಮಾತ್ರ ಲಭ್ಯ.
ಅಂದರೆ –
EPFO ಖಾತೆ ಹೊಂದಿರುವ ಉದ್ಯೋಗಿ ಸೇವೆಯಲ್ಲಿರುವ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಮರಣ ಹೊಂದಿದರೆ,
ಅವರ ಕುಟುಂಬ, ಕಾನೂನುಬದ್ಧ ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರಿ ಅಥವಾ ನಾಮನಿರ್ದೇಶಿತರು ಈ ಹಣ ಪಡೆಯಲು ಅರ್ಹರಾಗುತ್ತಾರೆ.
ಪರಿಹಾರದ ಮೊತ್ತವನ್ನು ಸಿಬ್ಬಂದಿ ಕಲ್ಯಾಣ ನಿಧಿ (Staff Welfare Fund) ಮೂಲಕ ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ.
ಎಕ್ಸ್-ಗ್ರೇಷಿಯಾ ಮೊತ್ತದ ಇತಿಹಾಸ
ಮರಣ ಪರಿಹಾರ ನಿಧಿ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ನೀಡಲಾಗುತ್ತಿದ್ದ ಮೊತ್ತ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ಹಲವು ಬದಲಾವಣೆಗಳನ್ನು ಕಂಡಿದೆ. ಹಿಂದಿನ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಈ ಮೊತ್ತ ಅತ್ಯಂತ ಕಡಿಮೆಯಾಗಿತ್ತು. ನಂತರ ಹಂತಹಂತವಾಗಿ ಹೆಚ್ಚಿಸಲಾಯಿತು.
ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ನೀಡುತ್ತಿದ್ದ ಮೊತ್ತ ಕೇವಲ ಕೆಲವು ಲಕ್ಷ ರೂಪಾಯಿಗಳಷ್ಟೇ ಇತ್ತು.
ನಂತರ ಅದು 8.8 ಲಕ್ಷ ರೂಪಾಯಿವರೆಗೆ ಹೆಚ್ಚಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು.
ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರವು ಇದನ್ನು 15 ಲಕ್ಷ ರೂಪಾಯಿವರೆಗೆ ಹೆಚ್ಚಿಸುವ ಮಹತ್ವದ ನಿರ್ಧಾರ ತೆಗೆದುಕೊಂಡಿದೆ.
ಈ ನಿರ್ಧಾರವು EPFO ಖಾತೆ ಹೊಂದಿರುವ ಲಕ್ಷಾಂತರ ಉದ್ಯೋಗಿಗಳ ಕುಟುಂಬಗಳಿಗೆ ದೊಡ್ಡ ಆರ್ಥಿಕ ಸಹಾಯವಾಗಲಿದೆ.
ಯೋಜನೆಯ ಮಹತ್ವ
ಒಬ್ಬ ಉದ್ಯೋಗಿಯು ಮನೆಯ ಆರ್ಥಿಕ ಹೊಣೆಗಾರಿಕೆಯನ್ನು ಹೊತ್ತಿರುತ್ತಾರೆ. ಅಕಾಲಿಕ ಮರಣವು ಆ ಕುಟುಂಬವನ್ನು ಸಂಕಷ್ಟಕ್ಕೆ ತಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಇಂತಹ ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ 15 ಲಕ್ಷ ರೂಪಾಯಿ ಪರಿಹಾರವು ಕುಟುಂಬಕ್ಕೆ ತುರ್ತು ನೆರವಾಗುತ್ತದೆ.
ಈ ಯೋಜನೆ ಮೂಲಕ:
ಕುಟುಂಬಕ್ಕೆ ತಕ್ಷಣದ ಆರ್ಥಿಕ ನೆರವು ದೊರೆಯುತ್ತದೆ.
ಮಕ್ಕಳ ಶಿಕ್ಷಣ, ಮನೆಯ ನಿರ್ವಹಣೆ ಮತ್ತು ದಿನನಿತ್ಯದ ಖರ್ಚುಗಳಿಗೆ ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳಬಹುದು.
ಕುಟುಂಬವು ಆರ್ಥಿಕವಾಗಿ ಸಂಪೂರ್ಣ ಕುಸಿಯುವುದನ್ನು ತಡೆಯಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ.
ಯಾರಿಗೆ ಲಾಭ?
ಈ ಪರಿಹಾರದ ಮೊತ್ತವು ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರದ ನೌಕರರು ಮತ್ತು EPFO ಖಾತೆ ಹೊಂದಿರುವ ಖಾಸಗಿ ಉದ್ಯೋಗಿಗಳು ಇವರ ಕುಟುಂಬಗಳಿಗೆ ಲಭ್ಯ. ಆದರೆ ಮುಖ್ಯ ಅಂಶವೆಂದರೆ, ಈ ಯೋಜನೆಯಡಿ ಕಡ್ಡಾಯವಾಗಿ ಉದ್ಯೋಗಿಯ ಹೆಸರು ಸೇರಿರಬೇಕು.
ಅದೇ ರೀತಿ –
EPFO ನಿಯಮಿತ ಕೊಡುಗೆಯನ್ನು ಸಲ್ಲಿಸುತ್ತಿರುವ ಉದ್ಯೋಗಿ,
ಸೇವೆಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ದುರ್ಘಟನೆ ಅಥವಾ ಯಾವುದೇ ಕಾರಣದಿಂದ ಸಾವನ್ನಪ್ಪಿದರೆ,
ಅವರ ಕುಟುಂಬಕ್ಕೆ ಈ ಪರಿಹಾರ ದೊರೆಯುತ್ತದೆ.
ಹೊಸ ನಿಯಮ ಜಾರಿಗೆ ಬಂದ ದಿನಾಂಕ
2025ರ ಏಪ್ರಿಲ್ ತಿಂಗಳಿನಿಂದ ಈ ಹೊಸ ನಿಯಮ ಜಾರಿಯಾಗಿದೆ. ಅಂದರೆ, ಈ ದಿನಾಂಕದ ನಂತರ ಸಾವನ್ನಪ್ಪುವ EPFO ಖಾತೆದಾರರ ಕುಟುಂಬಗಳಿಗೆ ಗರಿಷ್ಠ 15 ಲಕ್ಷ ರೂಪಾಯಿ ದೊರೆಯಲಿದೆ.
ಈ ಹಣವನ್ನು ಹೇಗೆ ಪಡೆಯಬಹುದು?
ಕುಟುಂಬ ಸದಸ್ಯರು ಅಥವಾ ನಾಮನಿರ್ದೇಶಿತರು EPFO ಕಚೇರಿಯಲ್ಲಿ ಅರ್ಜಿ ಸಲ್ಲಿಸಬೇಕು. ಅಗತ್ಯ ದಾಖಲೆಗಳಾದ –
ಮೃತ ಉದ್ಯೋಗಿಯ ಸಾವಿನ ಪ್ರಮಾಣ ಪತ್ರ,
EPFO ಖಾತೆಯ ವಿವರಗಳು,
ನಾಮನಿರ್ದೇಶನ ದಾಖಲೆಗಳು ಅಥವಾ ಕಾನೂನುಬದ್ಧ ವಾರಸುದಾರಿಯ ದಾಖಲೆಗಳು
ಇವನ್ನು ಸಲ್ಲಿಸಿದ ನಂತರ EPFO ಪರಿಶೀಲನೆ ನಡೆಸಿ ಹಣ ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ.
ಸರ್ಕಾರದ ತೀರ್ಮಾನ ಮತ್ತು ಸಮಿತಿ
ಈ ಪರಿಹಾರದ ಮೊತ್ತವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುವ ನಿರ್ಧಾರವನ್ನು ಕೇಂದ್ರ ಟ್ರಸ್ಟಿಗಳ ಮಂಡಳಿ (Central Board of Trustees) ತೆಗೆದುಕೊಂಡಿದೆ. ಈ ಮಂಡಳಿಯಲ್ಲಿ –
ಸರ್ಕಾರದ ಪ್ರತಿನಿಧಿಗಳು,
ಉದ್ಯೋಗದಾತರ ಪ್ರತಿನಿಧಿಗಳು ಮತ್ತು
ಉದ್ಯೋಗಿಗಳ ಸಂಘಟನೆಗಳ ಪ್ರತಿನಿಧಿಗಳು ಸೇರಿರುತ್ತಾರೆ.
ಇವರು ಒಟ್ಟಾಗಿ EPFO ನಿಯಮಗಳನ್ನು ಪರಿಷ್ಕರಿಸಿ, ನೌಕರರ ಹಿತಾಸಕ್ತಿಯನ್ನು ಕಾಪಾಡುವ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ.
EPFO ಖಾತೆಯ ಇತರ ಲಾಭಗಳು
EPFO ಕೇವಲ ಮರಣ ಪರಿಹಾರ ನಿಧಿಗೆ ಮಾತ್ರ ಸೀಮಿತವಲ್ಲ. ಇದರಡಿ ಇನ್ನೂ ಹಲವು ಲಾಭಗಳು ಲಭ್ಯ:
ನಿವೃತ್ತಿ ಭದ್ರತೆ – ಉದ್ಯೋಗಿ ನಿವೃತ್ತರಾದ ನಂತರ PF ಹಣವನ್ನು ಹಿಂಪಡೆದು ಜೀವನ ನಡೆಸಬಹುದು.
ಬಡ್ಡಿ ಆದಾಯ – EPFO ಪ್ರತಿ ವರ್ಷ ಬಡ್ಡಿ ಘೋಷಿಸುತ್ತದೆ. ಇದರಿಂದ PF ಹಣವು ವರ್ಷದಿಂದ ವರ್ಷಕ್ಕೆ ಹೆಚ್ಚುತ್ತದೆ.
ವಿಮೆ ಸೌಲಭ್ಯ – EDLI ಯೋಜನೆ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಮರಣ ಪರಿಹಾರ ದೊರೆಯುತ್ತದೆ.
ಪೆನ್ಷನ್ ಸೌಲಭ್ಯ – EPS (Employees’ Pension Scheme) ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಉದ್ಯೋಗಿಗಳಿಗೆ ನಿವೃತ್ತಿ ಬಳಿಕ ಪೆನ್ಷನ್ ದೊರೆಯುತ್ತದೆ.
EPFO ಖಾತೆಯು ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬ ಉದ್ಯೋಗಿಯ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಅತ್ಯಂತ ಮಹತ್ವದ್ದಾಗಿದೆ. ಇದು ಕೇವಲ ಉಳಿತಾಯಕ್ಕೆ ಸೀಮಿತವಲ್ಲ, ಕುಟುಂಬಕ್ಕೆ ಕಷ್ಟದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿಯೂ ಆರ್ಥಿಕ ನೆರವನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ. ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ಮರಣ ಪರಿಹಾರ ನಿಧಿ ಯೋಜನೆಯಡಿ ನೀಡುವ ಪರಿಹಾರದ ಮೊತ್ತವನ್ನು 8.8 ಲಕ್ಷ ರೂಪಾಯಿಯಿಂದ 15 ಲಕ್ಷ ರೂಪಾಯಿವರೆಗೆ ಹೆಚ್ಚಿಸಿರುವುದು ನಿಜಕ್ಕೂ ದೊಡ್ಡ ನಿರ್ಧಾರ.
ಈ ಹೊಸ ನಿಯಮದಿಂದ ಉದ್ಯೋಗಿಗಳು ತಮ್ಮ ಕುಟುಂಬದ ಭವಿಷ್ಯ ಭದ್ರವಾಗಿದೆ ಎಂಬ ಭರವಸೆಯನ್ನು ಹೊಂದಬಹುದು. EPFO ಖಾತೆಯನ್ನು ನಿರ್ಲಕ್ಷಿಸದೆ, ನಿಯಮಿತವಾಗಿ ಸಂಗ್ರಹಣೆ ಮುಂದುವರಿಸುವುದು ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬ ಉದ್ಯೋಗಿಯ ಕರ್ತವ್ಯ. ಏಕೆಂದರೆ, ಇದು ಕೇವಲ ನಿಮ್ಮ ನಿವೃತ್ತಿಯಲ್ಲ, ನಿಮ್ಮ ಕುಟುಂಬದ ಸುರಕ್ಷಿತ ಭವಿಷ್ಯದಿಗೂ ಆಧಾರವಾಗುತ್ತದೆ.